I edycja programu „Małe ojczyzny” (2020)

Zbiory archiwów społecznych to skarbnica wiedzy o historii lokalnej. Nośnikami pamięci są relacje świadków historii i różnego rodzaju archiwalia: fotografie, dokumenty, listy, wspomnienia. Często okazuje się, że pozornie błahe ślady przeszłości pozwalają inaczej spojrzeć na minione wydarzenia, zrozumieć zjawiska czy odkryć nieznane dotąd fakty. Poprzez program „Małe ojczyzny” chcemy wspierać proces oddolnego zapisywania przeszłości i aktywizację społeczności wokół pamięci swojego miejsca.

Pierwszą edycję „Małych ojczyzn” realizowaliśmy w 2020 roku we współpracy z trzema partnerami lokalnymi: Fundacją Pogranicze, Fundacją Ważka i Miejską Biblioteką Publiczną w Hrubieszowie oraz z partnerem merytorycznym: Fundacją Ośrodka KARTA. Partnerzy lokalni zostali wyłonieni w otwartej rekrutacji, do której mogły przystąpić fundacje, stowarzyszenia i instytucje prowadzące archiwa społeczne.

W ramach „Małych ojczyzn” archiwa społeczne namawiały mieszkańców Hrubieszowa, Oleśnicy i ziem polsko-litewskiego pogranicza do dzielenia się archiwaliami z domowych zbiorów. Archiwiści społeczni prowadzili też rozległe kwerendy ukierunkowane na źródła związane z ich małymi ojczyznami. Udało im się zgromadzić świadectwa, które stworzyły wielogłos na temat wybranych wydarzeń i zjawisk historii lokalnej.

Opiekę merytoryczną nad tekstami powierzyliśmy specjalistom z Fundacji Ośrodka KARTA. Opracowane na bazie świadectw montaże najciekawszych fragmentów tekstów źródłowych były publikowane w kwartalniku historycznym „Karta”, są też dostępne do pobrania  w formie plików pdf.

Przygotowane teksty stały się też punktem wyjścia do słuchowisk i spotkań (z uwagi na sytuację epidemiczną odbywających się online) popularyzujących zgromadzoną wiedzę.

Regulamin I edycji programu „Małe ojczyzny”