IV Kongres Archiwów Społecznych (2021)

IV Kongres Archiwów Społecznych

IV Kongresie Archiwów Społecznych odbył się w dniach 24–25 września 2021 roku. Jako Centrum Archiwistyki Społecznej mieliśmy przyjemność być po raz pierwszy organizować to wydarzenia, przygotowywane dotychczas przez Ośrodek KARTA. W Kongresie można było wziąć udział stacjonarnie – w Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku – lub online: za pomocą specjalnej platformy internetowej: kongres.cas.org.pl.

Archiwa społeczne są głęboko osadzone w przestrzeni, w której działają. Oprócz systematycznej pracy związanej z gromadzeniem zbiorów, wychodzą naprzeciw swojej społeczności i angażują ją w swoje działania. Hasło IV Kongresu Archiwów Społecznych to „Otwórz archiwum, uruchom społeczność!” Naszym celem było zachęcanie do otwierania archiwów – nie tylko w sensie zakładania nowych, ale także otwierania się już istniejących na nowe wyzwania związane z projektami w społecznościach. 

W ramach Kongresu zaprezentowaliśmy projekty realizowane wspólnie z mieszkańcami oraz różne podejścia do dokumentowania mikrohistorii. Dzięki spotkaniom i warsztatom uczestnicy poznali narzędzia do tworzenia i rozwijania archiwów, wymieniali się doświadczeniami i nawiązywali współpracę z osobami angażującymi się w prowadzone lokalnie działania z zakresu archiwistyki społecznej. 

Program stacjonarny IV Kongresu Archiwów Społecznych >>

Program online IV Kongresu Archiwów Społecznych >>

IV Kongres zainaugurowaliśmy debatą zatytułowaną „Po co nam archiwa społeczne?”. O korzyściach płynących z archiwów społecznych i wyzwaniach, jakie przed nimi stoją, dyskutowali: Magdalena Grzebałkowska – pisarka i reporterka, prof. Robert Traba – historyk i działacz społeczny, Alicja Wancerz-Gluza – współtwórczyni Ośrodka KARTA oraz Katarzyna Ziętal – dyrektorka Centrum Archiwistyki Społecznej. Dyskusję prowadziła Justyna Dżbik-Kluge – dziennikarka radiowo-telewizyjna i autorka podcastów. 

W drugim dniu Kongresu oddaliśmy głos przedstawicielom archiwów społecznych, którzy opowiedzieli o tym, jak ich działania przyczyniają się do budowania wspólnoty lokalnej i wzmacniania więzi społecznych. Podczas krótkich prezentacji poznaliśmy działalność: Latającego Archiwum Dolnego Śląska, Ośrodka „Pogranicze – sztuk, kultur, narodów”, Cyfrowego Archiwum Łodzian Miastograf.pl, Archiwum Społecznego Sulejówka, Wirtualnego Muzeum Historii Żydów w Białowieży, Archiwum Historii Audiowizualnej Warmii i Mazur, Dźwiękowego Archiwum Kcyni oraz Jednorożeckiego Archiwum Społecznego.

Tego dnia odbyły się też warsztaty na temat opracowania zbiorów, przygotowania podcastów i wystaw (online „O wystawach, czyli jak prezentować fotografie archiwalne”, „Archiwum dźwiękowe w podcaście”, „Kultura w sieci: jak prezentować kolekcje w sieci i docierać do swoich odbiorców?”), dobrych praktyk współpracy ze społecznościami lokalnymi („Granice odpowiedzialności. Etyka w historii mówionej”), tworzenia archiwów społecznych i twórczych działań wokół nich („Warsztat literacki wokół zbiorów archiwów społecznych”, „Metoda KARTY, czyli jak skomponować opowieść z zapisów osobistych i dokumentów”, „Archiwum jako impuls do działań społecznych”, online: „Jak założyć i prowadzić archiwum społeczne”) czy budowania zaangażowanego wolontariatu („Siła sąsiadów – budowanie wolontariatu w archiwach społecznych”, online: „Budowanie zaangażowanego wolontariatu a społeczność lokalna”). Po oficjalnym zakończeniu Kongresu uczestników stacjonarnych zaprosiliśmy do udziału w spacerach po Sulejówku i ogrodzie otaczającym  Muzeum Józefa Piłsudskiego oraz na zwiedzanie wystaw muzealnych.

Debaty i prezentacje podczas IV Kongresu Archiwów Społecznych były tłumaczone na PJM zarówno stacjonarnie, jak i online (poza warsztatami i pokojami tematycznymi).

Partnerem IV Kongresu Archiwów Społecznych było Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku – instytucja, która współprowadzi archiwum społeczne i od lat z sukcesami realizuje programy we współpracy z mieszkańcami Sulejówka.

Regulamin IV Kongresu Archiwów Społecznych >>

Koordynacja programowa i organizacyjna: Karolina Sakowicz i Maria Mossakowska 

Zespół organizacyjny i  programowy CAS: Agata Bujnowska, Adriana Kapała, Małgorzata Kudosz, Joanna Łuba, Ewa Majdecka, Joanna Michałowska, Małgorzata Pankowska-Dowgiało, Katarzyna Ziętal 

Wsparcie organizacyjne: Zespół Centrum Archiwistyki Społecznej

Organizacja po stronie Partnera Kongresu: Olga Ślifirska, Dorota Koral, Agata Grochowicka

Komunikacja i promocja: Iwona Oleszczuk-Jaźwiecka (koordynacja), Martyna Leśniak, Anna Maryjewska, Radosław Wójcik

Identyfikacja wizualna Kongresu: Studio Spectro 

Produkcja wydarzenia: Make Event

Zdjęcie w głównej identyfikacji Kongresu pochodzi ze zbiorów Ośrodka Karta: Studenci Centralnego Instytutu Wychowania Fizycznego w Warszawie około 1930.